Yuxu orqanizmimiz üçün son dərəcə vacibdir, çünki məhz gecə yuxusu zamanı bərpa baş verir, immunitet güclənir, stress azalır, beyin hüceyrələri yenilənir.
Nevroloq Anna Çeredniçenkonun düzgün istirahətə mane olan gecəyarı tez-tez oyanmanın ən çox yayılmış səbəbləri haqqında verdiyi məlumatları təqdim edir.
Gecə yuxusu bizə dincəlməyə, stressdən və narahatedici xəbərlərdən uzaq durmağa kömək edir, lakin yuxusuzluq və gecəyarısı tez-tez oyanmalar səbəbindən bu, qeyri-mümkün olur. Yuxunuz kəsildikdə, təbii yuxu dövrünüz pozulur, orqanizmin sağlamlığına və bərpasına təsir göstərir.
Yuxu apnesi
Yuxu apnesi gecə oyanmanın çox yayğın bir səbəbidir. Bu yuxu zamanı nəfəsin müvəqqəti dayanmasıdır. Bunu necə aşkar edə bilərsiniz?
"Yuxu zamanı xoruldama, səhər baş ağrısı, gün ərzində yorğunluq və diqqəti cəmləməkdə çətinlik çəkmək həkimə müraciət etmək və yuxu diaqnozundan keçmək üçün səbəblərdir"- Anna Çeredniçenko deyir.
Depressiya
Hazırda tez-tez gecə oyanmasının ən çox yayılmış səbəblərindən biri stress və narahatlıqdır.
"Obsesif düşüncələr, həll olunmamış işlər, gecə panik atakları yuxusuzluğa, pis yuxuya və erkən oyanmağa səbəb ola bilər. Bu kifayət deyilsə, bir psixoterapevtə müraciət edin”- deyə həkim məsləhət görür.
Stressin idarə edilməsi son dərəcə vacib bir bacarıqdır, xüsusilə bugünkü reallıqlarda. Çaxnaşma və narahatlıq vəziyyətində özünüzü asanlıqla bir yerə çəkməyə kömək edəcək bir neçə nəfəs alıb-vermə meditasiyası bilmək vacibdir.
Tualetə tez-tez çıxmaq
"İdrar etmək istəyi müəyyən dərmanların qəbulu və ya gecə içki qəbulunun nəticəsi ola bilər. Həmçinin hamiləlik, prostat vəzinin böyüməsi, şəkərli diabet, ürək xəstəliyi, sidik kisəsinin prolapsiyası və ya həddindən artıq aktivliyi zamanı da bu yarana bilər. Gördüyünüz kimi, bir çox variant var. Buna görə də hamilə deyilsinizsə, ailə həkiminizə gedin, o, sizi hara lazımdır, yönləndirəcək”- Anna Çeredniçenko deyir.
Kabuslar
Kabuslar təkcə uşaqlarda deyil, böyüklərdə də gecə oyanmasına səbəb ola bilər. Nevropatoloq deyir ki, onların sayı gün ərzində də artarsa, üzərinə qorxular əlavə olunarsa, həkimə müraciət etmək lazımdır.
"Bu yuxu pozğunluqlarından biridir və biz ilk növbədə səbəbi tapmalıyıq, çünki hətta bəzi dərmanlar, məsələn, antidepresanlar da buna səbəb ola bilər".
Həddindən artıq istilənmək
Bu normal da olsa, yayda gecə tez-tez oyanmaların ən çox yayılmış səbəbidir. Pəncərədən kənarda temperatur 25 C-dən yuxarıdırsa və mənzildə kondisioner yoxdursa, rahat yuxu gözləməməlisiniz.
“Otaqda yatmaq üçün ideal temperatur 16-18 dərəcədir, təbii parçadan hazırlanmış paltarda, ən yaxşısı isə çılpaq yatmaq lazımdır”-deyə həkim məsləhət görür.
Səs-küy
Yəqin ki, sinir sisteminin sabitləşməsi və sakitləşməsi üçün yatmazdan iki saat əvvəl bütün telefonları söndürmək tövsiyəsi haqqında eşitmisiniz. Buna görə də, gec saatlara qədər sosial mediada ana səhifələri vərəqləməyə və telefonunuzu yastığın yanında saxlamağa öyrəşmisinizsə, bu vərdişi dəyişdirməlisiniz.
"Yatdığınız otaqda rahat atmosfer yaratmaq və yuxunuza mane ola biləcək elektrik cihazlarının sayını minimuma endirmək lazımdır. Təxminən 10 respondentdən 1-i telefonlarının onları həftədə ən azı bir neçə gecə yuxudan oyadırdığını bildirib. Həll yolu isə telefonu özünüzdən mümkün qədər uzaq tutmaqdır”-deyə Anna Çeredniçenko məsləhət görür.
Gec axşam yeməyi
Axşam yeməyini gec yemək və ya ədviyyatlı yemək yemək xoşagəlməz şişkinlik və qaza səbəb ola bilər ki, bu da gec yuxuya getmək və gecəyarısı tez-tez oyanmağa səbəb ola bilər.
"Aclıqdan yata bilmirsinizsə, bir banan və ya bir neçə qoz yeyin"- nevroloq məsləhət görür.
Kofein, nikotin, spirt
Adları çəkilənlərin hamısının yuxuya mane olduğu məlumdur. Buna görə də, xüsusən də yuxu pozğunluğunuz varsa, onlardan qaçmağa dəyər.
Anna Çeredniçenko qeyd edir: “Əgər bir stəkan şərab əvvəlcə yuxuya getməyə kömək edə bilərsə, daimi alkoqol yuxu fazalarına müdaxilə edir və yuxusuzluğu dərinləşdirir. Yatmazdan ən az 4 saat əvvəl və ya ən gec 2 saat əvvəl axırıncı siqaret tüstüsü olmalıdır.”
Narahat ayaqlar sindromu
Əgər alt ətraflarınızda zoqquldama, qaşınma, ağrı, çəkmə və ya sürünmə hissləri ilə oyanırsınızsa və ayaqlarınızı hərəkət etdirmək üçün idarəolunmaz bir istək hiss edirsinizsə, buna bir çox şey səbəb ola bilər: irsi faktorlardan dəmir çatışmazlığına qədər. Həkim bunu müəyyən edə bilər, buna görə əziyyət çəkməyə ehtiyac yoxdur, vaxtında ixtisaslı bir mütəxəssisdən kömək istəmək daha yaxşıdır.
Ağrı
“Baş ağrısı sizi gecənin bir yarısı oyandıracaq qədər şiddətli təkrarlanan gecə epizodudur, buna görə də ona zəngli saat baş ağrısı da deyilir.
"Arxa və əzalardakı xroniki ağrılar həkimə müraciət etmək üçün bir səbəbdir, əlbəttə ki, gecə oyanmaq üçün daha çox səbəb var, buna görə də çəkinməyin, həkimə müraciət edin və özünüzü müayinə edin"-deyə nevroloq bildirir.
Oxunub: 99